زیرسازی راه آهن چگونه انجام می شود؟
آماده سازی مسیر و حریم
مسیر و حریم راه آهن باید از بوته ها، کنده ها ، درختان و چوب های پوسیده، ضایعات و هرنوع چیزی که وجود آنها برای احداث پی های ابنیه فنی ، مسیر کانال ها ، آبروها و زیرسازی راه اهن ، نامناسب است و مانع ایجاد می کند، پاک شود. قطع درختانی که در مسیر و حریم اجرای طرح وجود دارند باید بر اساس دستور کار دستگاه نظارت انجام شود. پیمانکار می بایست در زمان اجرای عملیات آماده سازی، نهایت دقت را داشته باشد تا به درختانی که باید حفظ شود آسیب وارد نشود، در غیر این صورت جبران زیان های مالی و مسولیت حقوقی ناشی از این آسیب ها به عهده پیمانکار خواهد بود.
برداشت خاک های نباتی و سطحی
خاک های نباتی و سطحی که دارای مواد آلی و ریشه های گیاهان و مانند آن می باشد باید تا عمق پیش بینی شده در مشخصات خصوصی ( حداقل 15 سانتی متر) و پیش از عملیات خاکبرداری از قسمت بستر راه آهن برداشته شود و در محلی که دستگاه نظارت مشخص می نماید انبار شود و یا برای ایجاد فضای سبز استفاده شود.
کار های خاکی باید زمانی شروع شود که آماده سازی و پاک سازی مسیر طرح کامل شده باشد. پاک سازی منطقه خاک برداری را می توان در حین عملیات تسطیح انجام داد، مشروط بر اینکه مصالح عملیات پاکسازی و خاکبرداری دو مرحله جداگانه می باشد.
عملیات خاکی
عملیات خاکی شامل تمام کارهای لازم برای خاکبرداری درمسیر ، حریم یا محدودا مسیر راه آهن و خاکریزی در این نواحی با خاک و سنگ طبق نقشه ها و یا دستورات دستگاه نظارت و طبق مشخصات نشریه 279 می باشد.
بررسی های مقدماتی برای مطالعات مکانیک خاک
بررسی های مقدماتی برای مطالعات مکانیک خاک عبارت اند از : 1 – جمع آوری اطلاعات 2- عکس های هوایی و نقشه های زمین شناسی 3- بازدید محلی
بررسی های تفضیلی برای مطالعات مکانیک خاک
مطالعات مکانیک خاک مسیر راه اهن ، حجم منابع قرضه و خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و مکانیکی خاک مورد بررسی قرار می گیرد. منبع های قرضه معمولا به وسیله حفاری دستی یا مته مارپیچی بررسی می شوند. حجم مصالح مناسب طبق آزمایشات و توپوگرافی محل ارزیابی می شود.
خاکبرداری
موارد خاک برداری : تسطیح و شیب بندی خاک ، جمع آوری مصالح ریزشی ، و لغزشی ، انحراف مسیر رودخانه ها ، راه های ورودی و خروجی و راه های ارتباطی اتصالی ، انحرافی و آماده سازی محل قرضه که در محدوده عملیات طرح وجود دارد.
اجرای عملیات خاکبرداری :
برای اجرای عملیات خاک برداری باید به موارد زیر توجه کنیم :
1-در زمان خاک برداری باید مراقبت های لازم انجام شود تا هیج آسیبی به افراد ، تاسیسات و مستحدات ابنیه فنی ، علایم و نقاط ثابت نقشه برداری و اموال عمومی و خصوصی روی زمین و لوله های آب ، کابل های برق و تلفن و قنات و بقیه تاسیسات و ابنیه زیر زمین وارد نشود.
2-خاک های حاصل از خاکبرداری و ریزش ها باید به خاکریز برده شود مگر در مواردی که دستگاه نظارت مصرف این جور خاک هایی را نامناسب تشخیص دهد.
3-عملیات خاکبرداری همواره باید با زهکشی انجام شود.
4-عملیات مربوط به تمیزکاری و ریشه کنی بستر مسیر باید قبل از هر نوع خاکبرداری یا خاکریزی تمام شود.
انواع قرضه
1 – قرضه جانبی 2 – قرضه موضعی 3 – قرضه منتخب
قرضه جانبی : قرضه موجود در کنار حریم خط را قرضه جانبی گویند.
قرضه موضعی : قرضه ای که در طول خط است که از منابع مناسب و با رعایت حداقل فاصله حمل معین می شود.
قرضه منتخب : قرضه تشکیل شده از مصالح رودخانه ای و یا مصالح با مشخصات معین.
برش های خاکی
نوع خاک و سیستم زهکشی مهم ترین عوامل موثر در طرح شیروانی های خاکی می باشند. بررسی برشها و شیروانی های طبیعی موجود در محل ، راهنمایی خوبی برای طراحی شیب خواهد بود.
رعایت کردن پهنای نیمرخ عرضی برای تعبیه آبرو های جانبی اهمیت بالایی دارد. آبرو های پهن برای انبار شدن برف و انتخاب شیب ملایم تر برای تسهیل در تمیز شدن خط در اثر جریان باد نیز باید مورد توجه باشد.
هدف های کلی خاکریز ها
1 – شکل و خصوصیات خود را در دوره بهره برداری حفظ کند.
2 – نشست حاصل از تراکم در اثر وزن خاک و بار های وارده بر آن در حد مجاز باشد.
3 – پایداری آن تحت نیرو های وزنی و سایر بار های وارده ، با ضریب اطمینان کافی تامین شود.
خاک های نامناسب برای خاکریزی
1 – خاک های با رطوبت طبیعی زیاد
2 – خاک های نباتی
3 – خاک های با قابلیت فرسایش
4 – خاک های با پتانسیل تورم زیاد
زهکشی
رطوبت و فشار آب منفذی نقش تعیین کننده ای در دوام مصالح تشکیل دهنده بالاست ، استحکام زیرسازی و پایداری شیب ها دارد ، از این رو ، کنترل آب های سطحی و زیر زمینی از مهم ترین عوامل طراحی راه آهن می باشد.
نفوذ آب :
مواردی که باعث ورود آب به جسم راه آهن می شوند :
1 – نزولات جوی که مستقیما روی خط می بارد.
2 – آبهای زیرزمینی در زیر بستر راه که تحت تاثیر بار آبی رو به بالا و یا کشش مویینگی قرار دارند.
3 – آبهای جاری بر روی دامنه های نزدیک به خط که خود حاصل بارندگی و یا تراوش آبهای زیرزمینی می باشند.
انواع زهکشی :
1 – زهکشی آبهای سطحی
2 – زهکشی آبهای زیرزمینی
قنات
جمع آوری آب های زیرزمینی با روش خاص و به سطح زمین رساندن به وسیله قوه ثقل ، از طریق حفر قنات انجام می شود. اولین مرحله برای حفر قنات ، مطالعه درباره جریان آب های زیر زمینی است. منظور از حفر قنات ، استفاده از چاه های افقی به جای چاه های عمودی است که با ایجاد شیب ملایم ، آب به سطح زمین رسانده شود.
طول قنات :
طول یک رشته قنات بر حسب شرایط طبیعی مسیر آن تغییر می کند که این شرایط به شیب زمین و عمق چاه بستگی دارد. طویل ترین قنات در ایران ، در نزدیکی گناباد حفر شده است و حدود 70 کیلومتر طول اش است.
