از توکیو تا اوساکا کمتر از سه ساعت

کنعان درتومی
مدیریتی

مقدمه

امروزه یکی از مهمترین موضوعاتی در در دنیا وجود دارد حمل و نقل است ، چرا که آغاز و انتهای همه ی فعالیت ها با حمل و نقل شروع و یا خاتمه می یابد. به عبارت دیگر می توان گفت حمل و نقل کامل کننده زنجیره کل فعالیت های تولیدی است.

اگر نگاه کوتاهی به سیر تحول حمل و نقل در سده های گذشته بکنیم می توان مشاهده نمود که در قرن 15ام و با پیشرفت صنعت کشتی سازی و علم جهت یابی و 4 قرن بعد و در قرن 19ام و اختراع موتور بخار توسط جیمز وات که او را پدر انقلاب صنعتی هم می دانند که باعث شد در زمینه کشتی های بخار و راه آهن پیشرفت چشمگیری حاصل شود و در ادامه این قرن که موتور های احتراق داخلی هم به جمع این صنایع اضافه شد و در قرن 20ام صنایع هوایی در حوزه ی حمل و نقل پیشرو بودند. اما حال در قرن 21ام هستیم که که موضوعاتی چون سرعت ، کیفیت ، قیمت و از همه مهم تر ایمنی برای مردم بسیار حائز اهمیت است که این مهم را قطار های سریع السیر کشور ژاپن که ((دانگان رِشسا)) که به معنی قطار گلوله ای (Bullet Train) است.

شاید برایتان سوال باشد که فاصله توکیو تا اوساکا چقدر است؟

با توجه به تصویر بالا شما می توانید ببینید که فاصله بین دو شهر توکیو و اوساکا از نزدیکترین جاده زمینی حدود 505 کیلومتر است که با سه شکل مختلف ترانزیت نشان داده شده است که قطار های خط شینکانسن حتی از هواپیما هم سریعتر به مقصد می رسند ، و به صورتی است که قیمت بلیط قطار برای هر بزرگسال در حدود 90 دلار و برای هواپیما به ازای هر بزرگسال بین 140 تا 200 دلار می باشد.

این همه ی موضوع نیست چون اگر قطار برای سفر خود انتخاب کنید می توانید از منظره زیبای کوه فوجی نیز لذت ببرید.

در ادامه این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این شاهکار مهندسی خواهیم پرداخت.

Shinkansen در ابتدا به عنوان پاسخی به نیازهای حمل و نقل بین شهری در ژاپن پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد. اولین خط Shinkansen، که توکایدو شینکانسن نام دارد ، بین توکیو و اوساکا احداث شد و در 1 اکتبر 1964، همزمان با بازی‌های المپیک توکیو ، به بهره‌برداری رسید. این خط به طول 515 کیلومتر، انقلابی در حمل و نقل ریلی ایجاد کرد و زمان سفر بین دو شهر را به طور چشمگیری کاهش داد.

توسعه خطوط جدید شینکانسن

پس از موفقیت اولیه، شبکه Shinkansen به سرعت گسترش یافت. خطوط جدیدی مانند سان‌یو شینکانسن ، توهوکو شینکانسن و هوکوریو شینکانسن به تدریج به بهره‌برداری رسیدند و شبکه‌ای گسترده از خطوط سریع ‌السیر در سراسر ژاپن ایجاد کردند. این خطوط نه تنها مناطق شهری را به هم متصل کردند ، بلکه دسترسی به مناطق روستایی و کمتر توسعه ‌یافته را نیز بهبود بخشیدند.

طراحی و مهندسی

طراحی Shinkansen با تمرکز بر سرعت و ایمنی انجام شده است. قطارهای Shinkansen به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با کمترین مقاومت هوا حرکت کنند. این طراحی شامل دماغه بلند و آیرودینامیک و بدنه‌ای با حداقل نقاط برآمدگی است. مهندسان ژاپنی با استفاده از مواد سبک و مقاوم، توانستند قطارهایی بسازند که با سرعت‌های بالا و کمترین مصرف انرژی حرکت کنند.

در اواخر قرن بیستم در ژاپن ساخت قطار‌های سریع‌السیر و ورود آن‌ها به عرصه حمل و نقل دستاورد عظیمی به شمار می‌رفت، ولی یک مشکل عمده وجود داشت و آن این که در حین حرکت قطار فشار هوا در قسمت جلویی قطار موجی را به وجود می‌آورد و صدایی شبیه برخورد رعد و برق را در واگن‌های ابتدایی تولید می کرد. بدین دلیل این اتفاق برای مسافران مشکلات زیادی مثل سردرد و فشاری در گوش را متحمل می‌شد. ایجی ناکاتسو مهندس و مدیر اجرایی بخش پیشرفته تکنیکی قطارات گلوله‌ای در ژاپن بود. او پس از حضور در کنفرانسی در مورد پرندگان که توسط یک مهندس پرواز برگزار شده بود، ایده‌ای به ذهنش خطور کرد و آن این بود که روش معلق ماندن پرندگان در آسمان میتواند به پیشرفت قطارهای سریع‌السیر کمک کند. به دلیل اینکه این قطارها از مناطق پرجمعیت و تونل‌های متعددی می گذشت، سر و صدای زیادی به پا می کرد تا جایی که گاهی باعث آلودگی صوتی زیادی برای ساکنان مناطق می‌گشت ؛ البته صدای آن تا ۴۰۰ متر آن طرف‌تر شنیده می شد.

بال جغد اولین الهام بخش

ناکاتسو به صورت کاملا شخصی برای پیشرفت تکنولوژی از بین رفتن صدای قطارها تمام تلاش خود را کرد و در قدم اول جسمی مشابه دو بال جغد در جلوی قطارها قرار داد تا جلوی فشار هوا را بگیرند تا صدای کمتری شکل گیرد. در سال ۱۹۹۴ این طرح موفقیت‌آمیز و باعث شد قطار ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را طی کند، ولی با وجود پیروزی نسبی این طرح، سر و صدای قطار بیشتر شده بود چرا که این قطارهای سریع با ورود به تونل با موج‌های فشار هوا که با خروج از تونل به سرعت صوت می‌رسید مواجه شد. برای همین هوا با موج‌های پایین که پرش بزرگ ولرزش‌های هوایی که ایمنی قطار و تونل را تهدید می‌کرد روبه رو شد. در این مرحله گروه طراحان دست به کار شدند تا راه‌حلی برای این مشکل بیندیشند، به نحوی که با سرعت زیاد حرکت کند و در عین حال صدای ناهنجاری را نیز تولید نکند.

الهام گرفتن از پرنده‌ای به نام فلپ

ناکاتسو بار دیگر برای حل این مشکل دست به دامان طبیعت شد. تجربیات او در نگهداری از پرنده ها باعث شد تا پرنده فلپ را به یاد بیاورد. فلپ پرنده‌ای است که با سرعت بالا از آسمان درون آبها فرو می روند تا ماهی صید کند. گروهی منقار این پرنده را بررسی کردند و متوجه شدند که حالت دورانی دارد و مثلث شکل است و گوشه‌های آن منحنی است. منظره صید ماهی توسط این پرنده الهام بخش مهندس ژاپنی شد و تصمیم گرفت در قسمت جلویی قطار ازاین ایده استفاده کند، بیشترین میزان سرعت قطارها در ژاپن به ۳۲۰ کیلومتر در ساعت می رسد و این عدد یک عدد بالایی است.

سیستم‌های ایمنی و وقت شناسی شینکانسن

شبکه شینکانسن در سطح بین‌المللی به دلیل وقت‌شناسی و شمار زیاد رفت‌وآمد قطارهایش معروف است. متوسط دیرکرد هر قطار شینکانسن در سال کمتر از یک دقیقه است. در ساعت شلوغی، هر ساعت ۱۳ قطار شینکانسن بین توکیو و اوزاکا تردد دارند.

یکی از ویژگی‌های برجسته Shinkansen، سیستم‌های پیشرفته ایمنی آن است. سیستم کنترل خودکار قطار (ATC) که برای اولین بار در Shinkansen استفاده شده است ، اجازه می‌دهد تا قطارها با فاصله‌های کوتاه و بدون خطر برخورد حرکت کنند. همچنین ، سیستم‌ های هشدار دهنده زلزله و توقف اضطراری ، امنیت مسافران را در مواقع بحران تضمین می‌کنند. ژاپن کشور زمین‌لرزه‌ها است و به این خاطر حسگرهایی در طول مسیر شینکانسن قرار داده شده که به محض تشخیص لرزش زمین، برق را قطع کرده و پس از آن ترمزهای اضطراری در قطارها را به‌طور خودکار فعال می‌کند. در زمین‌لرزه ۲۳ اکتبر ۲۰۰۴، یک قطار شینکانسن از ریل خارج شد، که اولین مورد از چنین سانحه‌ای در ۴۰ سال سابقه فعالیت شینکانسن بود. این سانحه هیچ کشته‌ای نداشت. در سال ۲۰۱۳ نیز یک قطار از ریل خارج شد اما هیچ مصدومیتی نداشت. در نتیجه در بیش از پنجاه سال سابقه شینکانسن هیچ حادثه مرگباری رخ نداده است.

نقش شینکانسن در توسعه اقتصادی

شینکانسن نقش مهمی در توسعه اقتصادی ژاپن ایفا کرده است. با کاهش زمان سفر بین شهرهای بزرگ ، شینکانسن امکان توسعه تجاری و صنعتی را فراهم کرده و تبادل اقتصادی بین مناطق مختلف را تسهیل نموده است. این قطارها همچنین به افزایش تعداد گردشگران داخلی و خارجی کمک کرده‌اند ، که به نوبه خود به رشد صنعت گردشگری منجر شده است. علاوه بر این حمل و نقل سریع می تواند به کاهش هزینه های لجستیک ، افزایش بهره وری و رشد اقتصادی منجر شود. با کاهش زمان حمل و نقل ، می توان با سرعت بیشتری به بازار های جدید دسترسی داشت و زنجیره تامین را بهبود بخشید. در ادامه قطار های سریع السیر ژاپنی با تحریک بازار مسکن نواحی نزدیک به ایستگاه‌های شینکانسن شاهد افزایش ارزش املاک و جذب سرمایه‌های جدید در بازار مسکن می باشند که این به دلیل است که اجازه انواع فعالیت های اقتصادی را می دهد که به خودی خود از ارزش بیشتری برخوردار خواهد شد. که این موضوع بیشتر برای املاک تجاری بوده و در برخی از موارد مانند فعالیت های مسکونی ، به دلیل وجود آلودی صوتی ، باعث کاهش ارزش زمین می شود.

تأثیرات اجتماعی شینکانسن

Shinkansen نه تنها در زمینه اقتصادی ، بلکه در زمینه اجتماعی نیز تأثیرات قابل توجهی داشته است مثلا فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کرده‌ است. با اتصال مناطق شهری به یکدیگر، این سیستم باعث کاهش تمرکز جمعیت در کلان‌شهرها و توزیع بهتر جمعیت و منابع شده است. همچنین، Shinkansen به کاهش استفاده از خودروهای شخصی و ترافیک جاده‌ای کمک کرده و به بهبود کیفیت هوا و کاهش آلودگی محیط زیست انجامیده است. با گسترش شبکه شینکانسن ، افراد بیشتری قادر به دسترسی به مناطق مختلف کشور شده‌اند، که این امر به توزیع عادلانه‌تر فرصت‌های اقتصادی کمک کرده است. همچنین ، این قطارها به کاهش تراکم جمعیت در شهرهای بزرگ و افزایش مهاجرت به شهرهای کوچکتر و مناطق روستایی کمک کرده‌اند. شینکانسن نقش مهمی در تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی ایفا کرده و ملاقات بین دوستان و خانواده‌ها را تسهیل کرده است. همچنین ، این سیستم حمل‌ونقل به بهبود کیفیت زندگی و کاهش استرس ناشی از سفرهای طولانی مدت کمک کرده است. توسعه شینکانسن به ارتقای سطح تکنولوژی و نوآوری در ژاپن نیز منجر شده و تصویری مثبت از کشور به عنوان پیشرو در حمل‌ونقل پیشرفته به جهانیان ارائه کرده است. افزون بر این ، ایمنی و دقت بالای شینکانسن اعتماد عمومی به سیستم حمل ‌و نقل عمومی را افزایش داده و استفاده از خودرو های شخصی را کاهش داده است. در نتیجه ، قطارهای سریع ‌السیر شینکانسن تأثیرات اجتماعی مثبتی بر جامعه ژاپن داشته‌اند و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کرده‌اند.