لکوموتیو ها : غول های آهنی در خطوط ریلی
مقدمه
لکوموتیو، ماشین کشنده یا یک خودروی ریلی است که واگن‌ها یا قطار به آن متصل می‌شوند و نیروی محرکه برای آنها ایجاد میکند. معمولا لکوموتیو ها با گازوئیل (موتور دیزل) یا با جریان برق (موتور الکتریکی) کار میکنند. وظیفه اصلی لکوموتیو، کشیدن قطار بر روی ریل است.
استفاده از لکوموتیو برای قطار ها در مقایسه با قطار های خودکشش
قطارهای خودکشش و قطارهای دارای لکوموتیو هر دو دارای نقش مهمی در حمل و نقل ریلی هستند. اما دارای ویژگی‌ها و مزایای متفاوتی هستند.
قطارهای خودکشش :
قطارهای خودکشش به قطارهایی گفته می شود که نیروی محرکه خود را از ترکشن های نصب شده بر روی خود واگن‌ها دریافت میکنند. این نوع از قطارها معمولاً به دلیل مزایای زیر مورد توجه قرار می‌گیرند :
1 – بازدهی زیاد : به دلیل اینکه نیروی محرکه مستقیماً بر روی واگن‌ها قرار دارد، این نوع قطارها می‌توانند در مقایسه با قطارهای دارای لکوموتیو به طور مؤثرتری عمل کنند.
2 – عدم نیاز به لکوموتیو : این ویژگی باعث کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات می‌شود و همچنین این باعث می شود که این قطار ها فضای کمتری را در ایستگاه‌ها اشغال کنند.
3 – سرعت : قطارهای خودکشش عمدتا می‌توانند به سرعت بالاتری برسند و در مقایسه با قطارهای دارای لکوموتیو، زمان کمتری برای آماده‌سازی و حرکت نیاز دارند.
قطار های دارای لکوموتیو :
قطارهای دارای لکوموتیو قطار هایی هستند که از یک لکوموتیو جداگانه برای کشیدن واگن‌ها استفاده میکنند. این نوع قطارها نیز مزایای مختص به خود را دارند :
1 – قابلیت تعویض لکوموتیو: اگر لکوموتیو دچار مشکل شود، می‌توان به راحتی آن را با یک لکوموتیو دیگر جایگزین نمود، بدون آنکه نیازی به تغییر در سایر قسمت‌های قطار باشد.
2 – استفاده بهینه از نیروی محرکه : در این قطارها، می‌توان از لکوموتیوهای بزرگتر یا کوچکتر متناسب با نیاز استفاده کرد، که این امر می تواند به بهینه‌سازی مصرف سوخت و کارایی کمک میکند.
3 – بارگیری بیشتر: قطاری های دارای لکوموتیو می توانند بار بیشتر و با وزن زیاد تر حمل کنند که این قضیه برای حمل و نقل بار سنگین بسیار اهمیت دارد.
انواع لکوموتیو
لکوموتیو بخار : این نوع لکوموتیو ها با موتور بخار کار میکند. بخار پیستون های رفت وبرگشتی را به حرکت در می آورد و سپس این حرکت به چرخ ها منتقل می شود. این نوع لکوموتیو ها بسیار قدیمی هستند و دیگر از آنها استفاده نمی شود.
لکوموتیو دیزلی : نوعی لکوموتیو می باشد که در آن از یک موتور دیزلی بسیار قدرتمند استفاده شده است. از این موتور برای به حرکت درآوردن ژنراتور و تولید برق استفاده می شود. این برق تولید شده برای حرکت موتور ترکشن های لکوموتیو مصرف می شود.
انواع لکوموتیو ها دیزلی
لکوموتیو برقی : این نوع لکوموتیو کاملا برقی می باشد. برق از طریق شبکه بالاسری و یا ریل سوم به لکوموتیو منتقل می شود. این لکوموتیوها در مناطق شهری و حومه شهرها که آلودگی هوا و صدا مطرح است، استفاده می شوند.
لکوموتیو مغناطیسی ( مگلو ) : در این نوع از قطارها، حرکت ابتدا بر روی چرخ‌ها انجام می‌گیرد و سپس پس از مدتی با استفاده از نیروی مغناطیسی قوی ، قطار در هوا شناور می شود. قطار های مگلو به دلیل فناوری خاصی که دارند قابلیت حرکت با سرعت های زیاد را دارند.
پارامترهای مهم در انتخاب لکوموتیو
1 – وزن
2 – ابعاد هندسی درنظر گرفتن ضربه گیر و کابین راننده
3 – سرعت در حالت بی باری و بار کامل
4 – نیروی کشش در طول حرکت و آغاز حرکت
5 – توان ، گشتاور موتور و ميزان مصرف سوخت
سرعت انواع لکوموتیو ها
سرعت لکوموتیوها به نوع ، طراحی و استفاده ی آنها بستگی دارد. در زیر به سرعت‌های معمول انواع لکوموتیوها اشاره می‌کنیم :
لکوموتیو های بخار : لکوموتیوهای بخار به طور کلی سرعت کمتری نسبت به دیگر لکوموتیو ها دارند و معمولاً بین 40 تا 100 کیلومتر بر ساعت حرکت میکنند. این سرعت به دلیل طراحی و تکنولوژی قدیمی‌تر آنها محدود می باشد.
لکوموتیو های دیزلی : لکوموتیوهای دیزلی سرعتی بین 80 تا 120 کیلومتر برساعت دارند. این سرعت می‌تواند بسته به طراحی خاص و نوع بار متفاوت باشد.
لکوموتیو های برقی : لکوموتیوهای برقی به دلیل وزن کمتری که دارند و همچنین اینکه اغلب در قطار های مسافری از آن ها استفاده می شود، قابلیت حرکت با سرعت های زیاد تر را دارند. سرعت این نوع لکوموتیو ها می‌تواند به 160 کیلومتر بر ساعت یا بیشتر برسد، به ویژه در خطوط پرسرعت.
لکوموتیو های مغناطیسی ( مگلو ) : این لکوموتیوها قادرند با سرعت‌های بالای 300 کیلومتر بر ساعت حرکت کنند ولی عمدتا با سرعت های بین 200 تا 400 کیلومتر بر ساعت حرکت می کنند. حداکثر سرعت ثبت شده برای این نوع از لکوموتیو و قطار ها مربوط به قطار مگلو چین است که با سرعت 600 کیلومتر برساعت تست شده و قرار است با سرعت 1000 کیلومتر بر ساعت نیز ، تست شود.
نتیجه گیری
لکوموتیوها به عنوان قلب سیستم حمل و نقل ریلی، نقش مهمی در جابه‌جایی بار و مسافر دارند. با توجه به انواع مختلف لکوموتیوها و ویژگی‌های خاص هر کدام، انتخاب مناسب ترین نوع آن ها، بستگی به شرایط جغرافیایی، نوع بار و نیازهای خاص حمل و نقل دارد.
4 نظر
مقلاله جالبی بود،یعنی در نهایت لکوموتیوهای دیزل هم برق تولید میکنند و موتور ترکشن آنها برقی است ؟
درود، سپاس فراوان.
بله در لکوموتیو های دیزلی، از موتور دیزل برای حرکت دادن ژنراتور لکوموتیو استفاده می شود. و برق تولید شده توسط ژنراتور، برای حرکت موتور ترکشن های لکوموتیو مصرف می شود.
ممنون از مقاله خوبتون، و سایت تخصصی که دارید، یه سوال دارم. این لکوموتیو ها با برق dc کار میکنن یا ac
سلام، خیلی ممنونم.
در لکوموتیو های دیزلی قدیمی تر از موتور ترکشن هایی استفاده می شد که با برق dc کار می کردند. ولی با پیشرفته تر شدن لکوموتیو های دیزلی، موتور ترکشن هایی استفاده شد که با برق ac کار می کنند. موتور ترکشن هایی که از برق ac استفاده می کنند پیشرفته تر هستند و مزایای بیشتری دارند.